افسردگی در دوران قاعدگی

افسردگی در دوران سیکل قاعدگی به ویژه در خانم‌های سنین باروری بسیار شایع است. این تغییرات خلقی در بین خانم‌های ۲۰ تا ۳۰ سال شایع تر است. همچنین بسیاری از خانم‌ها دچار درجاتی از افسردگی و اضطراب در سیکل قاعدگی می‌شوند. سندرم پیش از قاعدگی ترکیبی از علائم جسمی، عاطفی و رفتاری است؛ که قبل از پریود در خانم‌ها رخ می‌دهد. به دلیل این سندرم، افراد ممکن است احساس افسردگی کنند و این احساس با علائم دیگری مانند دردهای شکمی، خستگی، ولع خوردن و حساسیت و درد پستان‌ها همراه است. حدود ۷۵ درصد از زنان در سیکل قاعدگی و دوره ی پریودی خود تغییرات خلقی را تجربه می کنند. همچنین احتمال بروز اختلال افسردگی پیش از قاعدگی که علائم آن شبیه سندرم پیش از قاعدگی با شدت بیشتر است در برخی از خانم ها وجود دارد.

اینکه چه عاملی منجر به افسردگی در سیکل قاعدگی می‌شود به درستی مشخص نیست؛ اما احتمالا به دلیل نوسان هورمون‌ها در نیمه دوم سیکل قاعدگی است. تغییرات در سطوح استروژن و پروژسترون بر مقدار سروتونین اثر می‌گذارد. سروتونین یک انتقال دهنده عصبی است که در تنظیم اشتها، چرخه خواب و خلق و خو نقش دارد. سطح پایین سروتونین منجر به احساس عصبانیت، غمگینی، ولع خوردن غذا و اختلالات خواب می‌شود. جدا از علائم گفته شده افراد ممکن است علائم زیر را نیز بروز دهند: 

علائم افسردگی در سیکل قاعدگی:

• اضطراب
• خشم
• فراموشی
• تمایل به گریه زیاد
• کاهش میل جنسی
• خواب کم یا زیاد
• کاهش یا افزایش اشتها
• تهوع
• خستگی و کسالت

چرا افسردگی در پریود وخیم‌تر می‌شود؟

جدا از سندرم پیش از قاعدگی، افسردگی حین پریود می‌تواند به علت اختلال نارامی و ناخوشی قبل از پریود وخیم‌تر شود. این اختلال بسیار شبیه سندرم پیش از قاعدگی است با این تفاوت که  علائم آن شدیدتر است؛ به نحوی که زندگی روزمره فرد را مختل می‌کند. بسیاری از زنان که از این اختلال رنج می‌برند، احساس افسردگی شدید را در زمان پریود گزارش می‌کنند تا حدی که دچار افکار خودکشی نیز می‌شوند. براساس آمارها ۷۵ درصد زنان در سنین باروری علائم سندرم پیش از قاعدگی را تجربه می‌کنند و ۳ تا ۸ درصد زنان دچار اختلال ناآرامی و ناخوشی پیش از قاعدگی می‌شوند.

به این نکته توجه کنید که  افسردگی ممکن است بر پریود اثر داشته باشد. افسردگی ممکن است منجر به توقف پریود یا سیکل‌های نامنظم شود. در دوره‌های اضطراب و افسردگی عملکرد هیپوتالاموس مختل می‌شود. هیپوتالاموس غده‌ایست که عملکرد غده هیپوفیز را تنظیم می‌کند و غده هیپوفیز نیز در تنظیم عملکرد تخمدان‌ها نقش دارد. اختلال در کار تخمدان‌ها باعث بروز مشکلاتی در تولید استروژن و تخمک‌گذاری می‌شود و به دنبال عدم تخمک‌گذاری، سیکل‌های نامنظم قاعدگی را خواهیم داشت.

همچنین افسردگی می‌تواند منجر به توقف پریود شود. به توقف پریود که علت آن بارداری نیست آمنوره گفته می‌شود. زمانی که آمنوره ناشی از استرس و افسردگی باشد به آن آمنوره هیپوتالامیک می‌گویند.

نشانه‌های افسردگی شدید در دوران قاعدگی

همان‌طور که قبلا هم اشاره شد، افراد ممکن است با افسردگی شدید در دوره ی  پریود به علت اختلال ناخوشی قبل از قاعدگی مواجه شوند. علائم ۷ تا ۱۰ روز قبل از پریود شروع شده و معمولا تا چند روز بعد از پریود ادامه دارد.

• تنش یا اضطراب
• احساس عدم کنترل بر خود
• اختلال خلقی شدید
• خشم و تحریک پذیری
• انزوای اجتماعی
• گریه‌های ناگهانی یا حس غمگینی
• احساس ناامیدی به همراه افکار خودکشی
• اختلال تمرکز
• اختلال خواب
• افراط در خوردن و ولع خوردن
• خستگی
• تمایل کم به انجام فعالیت‌های اجتماعی و روزانه
• فقدان میل جنسی

مدیریت افسردگی در سیکل قاعدگی

علائم خود را بشناسید:

سعی کنید که علائم خود را در سیکل قاعدگی ثبت و یاد داشت کنید. شناسایی علائم در یافتن ارتباط بین افسردگی و سیکل قاعدگی بسیار موثر است.

حتما به هنگام ثبت علائم خود مطمئن شوید که علائم زیر را در نظر می گیرید:

• غمگین بودن
• گریه کردن
• اضطراب
• تحریک پذیری
• کم شدن اشتها
• ولع خوردن
• بی خوابی یا تمایل به خواب زیاد
• اختلال تمرکز
• میل کم به انجام فعالیت های روزانه
• احساس خستگی و فقدان انرژی

روش‌های کنترل بارداری هورمونی

روش‌های هورمونی کنترل بارداری مانند قرص‌ها و برچسب‌های هورمونی می‌توانند در کاهش علائم فیزیکی و روحی مرتبط با قاعدگی موثر باشند. در برخی افراد مصرف قرص ها یا برچسب های هورمونی به کاهش نفخ، ورم و درد سینه ها کمک می کند و در برخی موارد در کاهش افسردگی در سیکل قاعدگی موثر است. باید به خاطر داشته باشید که این روش ممکن است در برخی باعث وخیم تر شدن تغییرات خلقی شود، بنابراین حتما در این مورد با پزشک مختصص مشورت کنید.

از یک رژیم متعادل پیروی کنید

برخی ویتامین‌ها و مواد معدنی ممکن است در کاهش افسردگی در سیکل قاعدگی نقش داشته باشند. در یک مطالعه بالینی مصرف مکمل کلسیم با بهبود افسردگی، خستگی و علائم پیش از قاعدگی همراه بوده است. شما ممکن است غذای سرشار از کلسیم مانند ماست، شیر، پنیر، سبزیجات برگ سبز و غلات غنی شده یا از مکمل‌های کلسیم استفاده کنید. در هر صورت پس از سه دوره مصرف کلسیم شاهد کاهش و بهبود علائم جسمی و روحی خواهید بود.

مصرف ویتامین B6  نیز در کاهش افسردگی در سیکل قاعدگی نقش دارد. ویتامین B6 در ماهی، گوشت بوقلمون، مرغ، غلات غنی شده و میوه‌ها یافت می‌شود. همچنین می‌توانید از مکمل‌های B6 نیز بهره ببرید.

سبک زندگی سالم را انتخاب کنید

تغییر در سبک زندگی نیز می‌تواند به کاهش افسردگی کمک نماید. سعی کنید روزانه به مدت ۳۰ دقیقه فعالیت‌هایی از قبیل پیاده‌روی و دویدن آرام را در برنامه زندگی خود قرار دهید.

تا جایی که امکان دارد از خوردن غذاهایی آماده که حاوی قند، نمک و چربی بالاست خودداری کنید. از سبزی‌ها و میوه‌ها و غلات کامل استفاده کنید.

از خوردن نوشیدنی‌های الکلی، سیگار کشیدن اجتناب کنید و مصرف نوشیدنی‌های کافئینه را به حداقل برسانید.

ساعت خواب خود را تنظیم کنید و حتما 8 ساعت خواب شبانه روزی داشته باشید.

از تکنیک‌های تن آرامی و ذهن آگاهی مانند یوگا و مدیتیشن برای کاهش افسردگی بهره ببرید.

از حمایت و کمک دیگران بهره ببرید

در صورت غلبه افسردگی در دوران پریود بر شما حتما باید از متخصص زنان کمک بگیرید. اگر از افسردگی شدید در حین پریود رنج می‌برید و افکار خودکشی دارید، حتما از متخصصین روانشناس و انجمن‌های مربوطه کمک بگیرید.

نتیجه گیری

اگر چه بروز علائم سندرم پیش از قاعدگی و افسردگی در سیکل قاعدگی در اغلب خانم‌ها اتفاق می‌افتد و پدیده‌ای غیر معمول نیست، اما باید بدانید که در صورتی که علائم و ناراحتی ناشی از افسردگی و سندرم پیش از قاعدگی در انجام فعالیت‌های روزمره فرد تداخل ایجاد کند، حتما باید پیگیری شود. بسیار اهمیت دارد که علائم خود را از قبیل بی خوابی، از دست دادن اشتها، عصبانیت، فقدان علاقه یا توان برای انجام فعالیت‌های روزمره با پزشک خود در میان بگذارید. نگران نباشید درمان‌های مختلفی برای افسردگی در سیکل قاعدگی وجود دارد که می توان از آنها بهره برد.