فیبروکیستیک سینه را چقدر جدی بگیریم؟

فیبروکیستیک سینه حالتی غیر سرطانی است که در آن توده‎های دردناک در یک یا هر دو سینه یافت می‌شود. بافت سینه‌ها به علت توده یا کیست‌های کوچک حالت ناصاف و موج دار پیدا می‌کنند. تغییرات فیبروکیستیک سینه ها معمولاً طبیعی در نظر گرفته می‌شود و بیش از 60درصد خانم‌ها در دوران زندگی خود دچار آن می‌شوند.

فیبروکیستیک سینه، اغلب در سنین 20 تا 50 سالگی رخ می‌دهد و معمولاً پس از یائسگی ناپدید می‎شوند. بافت سینه‌ها در پاسخ به هورمون‌های سیکل قاعدگی دچار تغییر می‌شود، اما در افراد مبتلا به سینه‌های فیبروکیستیک معمولاً این تغییرات شدیدتر و آزار دهنده‌تر است. 

فیبروکیستیک سینه و علائم آن

• حساسیت در لمس سینه‌ها
• ضخیم شدن یا ناهموار شدن بافت سینه
• وجود توده در یک یا هر دو سینه
• افزایش درد در سینه‌ها با نزدیک شدن به دوره ی پریود 
• احساس سوزش در سینه ها 
• خارش کل آن و نوک   
• دردهای موضعی و یا تیرکشیدگی در کل با ارجحیت در نیمه فوقانی خارجی پستانها
• احساس سفتی موضعی که بصورت توده خود را نشان میدهد و در هنگام لمس دردناک می باشد و قبل از عادت ماهیانه بزرگ شده و با خاتمه سیکل قاعدگی کاهش سایز میدهد.

معمولاً علائم در روزهای قبل از پریود به علت تغییرات هورمونی شدیدتر می‌شود. ممکن است یک یا هر دو سینه درگیر شوند. اندازه این توده‌ها در طول ماه تغییر می‌کنند و اغلب متحرک هستند. به خاطر داشته باشید که خروج هر گونه مایع شفاف یا خون آلود از نوک سینه‌ها باید فوراً توسط پزشک بررسی شود.

فیبروکیستیک سینه و دلایل آن

سینه شامل بافت غده‎ای است. تنها عملکرد بیولوژیک این غده که تاکنون شناخته شده است، تولید و ترشح شیر است. بافت غده ای بخش زیادی از بافت سینه‌ها را تشکیل می‌دهد و توسط بافت چربی احاطه شده است. این بافت دارای سلولهای خوشه‎ای که وظیفه تولید شیر را دارند و سلول‌های اپیتلیال است.

تغییرات هورمونی که طی سیکل قاعدگی رخ می‎دهند، مهمترین عامل دخالت کننده در ایجاد سینه‎های فیبروکیستیک است. تغییرات هورمونی بسیاری طی سیکل قاعدگی رخ می‎دهد که بدن را برای بارداری آماده می‎کند. استروژن و پروژسترون مهمترین هورمون‎های تنظیم کننده سیکل قاعدگی‎اند، که به طور مستقیم بر بافت سینه ها اثر می‎گذارند و باعث رشد آن می‎شوند.

به جز استروژن و پروژسترون، هورمون‎های دیگری همچون پرولاکتین، هورمون رشد، انسولین و هورمون‌های تیروئید در ایجاد سینه‌های فیبروکیستیک نقش دارند. همچنین خود بافت سینه‎ها، مواد هورمونی از بخش غده‎ای و بافت چربی ترشح می‎کنند و به بافت‌های اطراف سینه‌ها نیز سیگنال ارسال می‌کنند. این سیگنال‌هایی که توسط مواد شبه هورمون فرستاده می‌شوند یک عامل مهم در ایجاد فیبروکیستیک سینه است.

فیبروکیستیک سینه و اثر مواد غذایی

به نظر می‌رسد که بین مصرف کافئین با فیبروکیستیک سینه ارتباط دارد. بررسی های علمی نتایج متناقضی را در پی داشته است و برخی از آنها نشان داده‌اند که محدودیت در مصرف کافئین هیچ گونه تأثیری در کاهش علائم فیبروکیستیک سینه نداشته است. اما ممکن است محدود کردن مصرف کافئین در برخی خانم‌ها مفید واقع شود.

به خاطر داشته باشید که که قهوه تنها منبع کافئین نیست و چای، شکلات و نوشیدنی‌های گازدار نیز حاوی کافئین هستند. شواهد علمی حاکی از اثر رژیم غذایی و عوامل هورمونی بر بافت سینه‌ها هستند. برخی افراد پیروی از رژیم غذایی کم چرب، کاهش مصرف کافئین و استفاده از مکمل‌های اسید چرب ضروری را در بهبود علائم خود مؤثر گزارش کرده‌اند.

فیبروکیستیک سینه و ابتلا به سرطان سینه

همانطور که گفته شد، توده‌های خوشخیم‌اند که خطر ابتلا به سرطان سینه را افزایش نمی‌دهند، اما ممکن است در تشخیص توده‌های سرطانی مشکل ایجاد کنند. انجام معاینه سینه‌ها به صورت دوره‌ای توسط فرد به تشخیص به موقع تغییرات کمک می‌کند.

تشخیص فیبروکیستیک سینه

مسئله اصلی در فیبروکیستیک سینه، خطر سرطان سینه است. توده های فیبروکیستیک به خودی خود بدخیم نیستند، در حالی که در سرطان سینه توده‌ها بدخیم اند. در هر دو این حالات، عضو درگیر بافت سینه‌هاست و توده وجود دارد. توده‌های فیبروکیستیک بسیار شبیه توده‌های سرطانی‌اند و اغلب تشخیص سرطان سینه را با مشکل مواجه می‌کنند.

توده‌های فیبروکیستیک اغلب بیمار و پزشک را دچار سردرگمی می‌کند. در صورت ابتلا به فیبروکیستیک سینه انجام سایر تست‌های تشخیصی نظیر ماموگرافی برای تشخیص دقیق ضروری است. یکی از نشانه های شایع، سینه فیبروکیستیک درد و احساس ناراحتی در سینه هاست، اما ممکن است برخی خانم ها هیچ گونه علامتی نداشته باشند و در برخی احساس ناراحتی شامل درد مبهم، حساسیت به لمس سینه‌ها، خارش نوک سینه و احساس پری و سنگینی است و این درد می‌‌تواند مداوم یا متناوب رخ دهد.

معاینه فیزیکی

اولین روش تشخیص فیبروکیستیک سینه، لمس و احساس توده در سینه‌هاست. این توده‌ها معمولاً در معاینه توسط فرد یا پزشک مشخص می‌شوند. این توده های ناهموار اغلب متحرک هستند. البته که تشخیص دقیق با معاینه فیزیکی مقدور نیست و باید از ماموگرافی و سونوگرافی جهت تشخیص استفاده کرد.

بیوپسی سینه

یکی از دلایل انجام نمونه برداری از سینه‎ها، تشخیص سرطان سینه است. تشخیص هیپرپلازی غیرعادی در خانم های مبتلا به فیبروکیستیک سینه و تمایز آن از سرطان سینه از دیگر دلایل انجام نمونه برداری از بافت سینه است. توجه کنید که شدت علائم و نشانه های بالینی لزوما با شدت تغییرات بافت سینه مرتبط نیست.

انجام معاینه دوره‎ای توسط فرد و پزشک به تمامی افراد مبتلا به توده‌های فیبروکیستیک توصیه می‎شود.

ماموگرافی

در این روش توسط اشعه ایکس تصویری از بافت سینه تهیه می‌شود. در این روش ساختارهای طبیعی و غیرطبیعی بافت سینه مشخص می‌شود. همچنین انوع کیست‎ها، کلسیفیه شدن بافت سینه و تومورها قابل تشخیص هستند. در حال حاضر مؤثرترین روش تشخیص به موقع سرطان سینه است.

درمان فیبروکیستیک سینه

معمولاً درمان فیبروکیستیک سینه نیاز به درمان تهاجمی ندارد و با داروهای مسکن مانند ایبوپروفن و استامینوفن بهبود می‌یابد. استفاده از سوتین‌های حمایتی نیز در کاهش احساس درد و ناراحتی مؤثر است. استفاده از کمپرس سرد یا گرم در برخی خانم‌ها می‌تواند مفید باشد.

نتیجه گیری

علت اصلی توده های فیبروکیستیک هنوز به درستی مشخص نشده است، اما اغلب محققان بر این باورند که استروژن و سایر هورمون‌های جنسی در بروز فیبروکیستیک سینه نقش دارند. به همین دلیل معمولاً با نزدیک شدن به دوران یائسگی این علائم از بین می‌روند.

در صورت ابتلا به فیبروکیستیک سینه دروا توصیه می کند که جهت تمایز از سرطان سینه حتما به صورت دوره ای و منظم معاینه فردی و بالینی سینه‌ها را انجام دهید.