بالا بودن هورمون پرولاکتین در زنان
پرولاکتین هورمونی است که توسط غده هیپوفیز در مغز ترشح می شود. همچنین به نام هورمون لاکتوژن (PRL) شناخته میشود. پرولاکتین عمدتا در تولید شیر پس از زایمان نقش دارد. این هورمون برای سلامت باروری زنان و مردان مهم است. عملکرد آن در مردان به خوبی شناخته نشده است. با این حال، از سطح پرولاکتین برای اندازه گیری میزان رضایت جنسی در زنان و مردان استفاده میشود. همچنین آزمایش سطح این هورمون برای تشخیص سایر مشکلات هورمونی اغلب توسط پزشک درخواست میشود.
میزان پرولاکتین می‌تواند بر قدرت باروری تاثیر بگذارد، پس از اندازه گیری سطح هورمون پزشک درمان مناسب و احتمالی را بررسی می‌کند. میزان هورمون در دوران بارداری و شیردهی افزایش می‌یابد، اما برای کسانی که باردار و شیرده نیستند، سطح هورمون پایین است. مقیاس اندازه گیری هورمون نانوگرم در میلی لیتر است.
چرا پرولاکتین را اندازه گیری می‌کنیم؟
خانم‌های مبتلا به پرولاکتینوما ممکن است به آزمایش نیازمند باشند. پرولاکتینوما، یک تومور خوش خیم در غده هیوفیز است که باعث ترشح بیش از حد پرولاکتین میشود.
اندازه گیری سطح پرولاکتین در افرادی که مشکلات باروری یا سیکل‌های قاعدگی نامنظم دارند، توصیه میشود.
علائم ترشح بیش از حد هورمون در خانم‌ها
- سردردهای بی دلیل
- اختلال بینایی
- گالاکتوره یا بیرون آمدن شیر از پستان‌ها خارج از زمان بارداری و شیردهی
- درد و ناراحتی حین نزدیکی
- رشد غیرطبیعی موهای صورت و بدن
- آکنه
علائم ترشح بیش از حد هورمون در آقایان
- سردردهای بی دلیل
- اختلال بینایی
- کاهش میل جنسی
- مشکلات باروری
- اختلال نعوظ
- ریزش غیرطبیعی موهای بدن و صورت
چگونه سطح پرولاکتین اندازه گیری میشود؟
آزمایش پرولاکتین ساده است و نیاز به آمادگی خاصی ندارد. چند دقیقه زمان لازم است که متصدی آزمایشگاه از یکی از بازوها نمونه خون جمع آوری کند. نمونه به طور معمول 3 الی 4 ساعت پس از بیدار شدن از خواب گرفته میشود.
توجه کنید که برخی داروها مانند داروهای ضد افسردگی، قرص‌های ضد بارداری و داروهای فشارخون ممکن است نتیجه آزمایش را تحت تاثیر قرار دهند. حتما قبل از انجام آزمایش، در مورد داروهای مصرفی خود با پزشک‌تان مشورت کنید. همچنین اختلال خواب، استرس زیاد و ورزش سنگین قبل از انجام آزمایش، نتیجه تست را تحت تاثیر قرار می‌دهد.
تفسیر نتایج تست پرولاکتین
یکی از دلایل پایین بودن سطح هورمون مصرف برخی داروها مانند دوپامین و لوودوپا است. همچنین پایین بودن میزان پرولاکتین می‌تواند نشانه اختلال در هیپوفیز باشد، برای مثال کم کاری غده هیپوفیز.
کم کاری غده هیپوفیز یک بیماری نادر است که می‌تواند رشد و بلوغ کودکان را به تاخیر بیاندازد و در بزرگسالان سبب پیری زودرس شود. سطح هورمون بین 30 تا 200 نانوگرم در میلی لیتر بالا در نظر گرفته میشود. این میزان بالای هورمون در خون می‌تواند دلایل بسیاری داشته باشد.
شرایطی مربوط به افزایش پرولاکتین شامل موارد زیر میشود:
- اختلالات هیپوفیز
- کم کاری تیروئید
- تنبلی تخمدان
- بیماری کلیوی
- بیماری کبدی
- بی اشتهایی عصبی
اگر نتایج تست، سطح بالای پرولاکتین را نشان دهد، ممکن است نیاز به بررسی‌های بیشتری باشد
چنانچه پزشک مشکوک به پرولاکتینوما باشد درخواست انجام سی تی اسکن یا ام آر آی از مغز می‌کند. در اسکن مغزی، غده هیپوفیز از نظر تومور احتمالی، اندازه و میزان رشد مورد بررسی قرار می‌گیرد، و براساس آن اقدامات درمانی مناسب اتخاذ میشود. این غده خوشخیم معمولا کوچک می‌ماند و اغلب باعث ایجاد سایر مشکلات سلامتی نمی‌شود، اگرچه بر روی سطح هورمون پرولاکتین تاثیر می‌گذارد.
چگونه پرولاکتین بر قدرت باروری تاثیر دارد؟
در برخی موارد بالا بودن این هورمون می‌تواند باعث ناباروری شود. این تومور بر غده هیپوفیز فشار وارد کرده و تولید هورمون را متوقف می‌کند. این بیماری به عنوان کمکاری هیپوفیز شناخته میشود. این موضوع در آقایان باعث کاهش میل جنسی و ریزش مو میشود و در خانم‌ها باعث ناباروری و سیکل‌های نامنظم میشود.
سطح بالای پرولاکتین، تولید هورمون استروژن و پروژسترون را مختل می‌کند و باعث عدم تخمک گذاری یا تخمک گذاری نامنظم میشود. سطح استروژن باعث سیکل‌های نامنظم یا توقف پریود میشود. همچنین باعث خشکی واژن و کاهش میل جنسی در خانم‌ها میشود.
دارو درمانی اغلب سبب بازگشت سطح هورمون به حالت طبیعی میشود. در برخی موارد جراحی جهت برداشتن یا کاهش اندازه تومور انجام میشود. در آقایان افزایش سطح پرولاکتین باعث کاهش تولید هورمون تستسترون از بیضه‌ها میشود.
کاهش میل جنسی در مردان می‌تواند به علت پرولاکتین بالا رخ دهد، در صورت مشاهده کاهش میل جنسی از همسر خود بخواهید، سطح پرولاکتین را بررسی کند.
درمان افزایش پرولاکتین
متداول ترین شیوه درمان استفاده از آگونیست‌های دوپامین مانند بروموکریپتین است. این دارو به مغز کمک می‌کند تا توسط دوپامین میزان تولید پرولاکتین را کنترل کند. همچنین داروها می توانند اندازه تومور را کاهش دهند. کابرگولین نیز داروی دیگری است که در درمان افزایش پرولاکتین استفاده میشود.
این دارو نسبت به سایر داروها عوارض کمتری دارد و معمولا توسط بیمار بهتر تحمل میشود. همه افراد به خوبی به درمان با داروی آگونیست دوپامین پاسخ نمی‌دهند، در این افراد پزشک ممکن است رادیوتراپی را برای کاهش اندازه تومور پیشنهاد کند.
چنانچه دارو درمانی اندازه تومور را کاهش ندهد، با جراحی از طریق بینی یا جمجمعه فوقانی تومور برداشته میشود. جراحی و دارو درمانی در کنار هم می توانند اندازه تومور را کاهش دهند.
چند راهکار برای کاهش پرولاکتین
- یک رژیم غذایی متعادل و سالم انتخاب کنید
- استرس خود را کنترل کنید
- فعالیت‌های شدید بدنی را متوقف کنید
- از پوشیدن لباس‌های تنگ و چسبان که باعث فشار بر قفسه سینه میشود، خودداری کنید
- از پوشیدن لباس‌هایی که باعث تحریک و فشار به نوک سینه‌ها میشود، خودداری کنید
- مصرف ویتامین B6و ویتامین E
ویتامین B6 عنصر ضروری در تولید دوپامین است و میزان زیاد این ویتامین به تولید دوپامین کمک می‌کند. ویتامین E به طور طبیعی باعث مانع از افزایش پرولاکتین میشود. حتما جهت تغییر ویتامین یا هرگونه مکمل با پزشک یا متخصص تغذیه مشورت کنید.
کلام آخر
چنانچه سطح بالای هورمون مربوط به اختلالات هورمونی باشد، باید توسط متخصص غدد بررسی صورت گیرد. سی تی اسکن و ام آر آی جهت بررسی تومور احتمالی و اندازه آن درخواست میشود. گاهی اوقات دلیل خاصی برای بالا بودن سطح پرولاکتین وجود ندارد و معمولا بعد از گذشت مدتی و بدون درمان کاهش می‌یابد.
چنانچه حین مصرف دارو برای کاهش سطح هورمون، بارداری رخ دهد. بلافاصله موضوع بارداری را به پزشک خود اطلاع دهید. ممکن است پزشک شما داروهای شما را قطع کند. هرگز بدون مشورت با پزشک و خودسرانه دارو را قطع نکنید. بالا بودن سطح پرولاکتین تهدید کننده زندگی فرد نیست و مشکلات ناباروری ناشی از سطح بالای هورمون پس از درمان به حالت عادی برمی‌گردد.
نظر سایر کاربران
من پرولاکتین دارم. دائم بالا و پایین میشود دلیل آن چیست؟ و راه درمان چیست؟ ممنون میشم پاسخ دهید.
نازنین عزیز، لطفا از طریق اپ دروا با متخصص ما بطور رایگان گفتگو کنید، برای پاسخ به شما نیاز به دانستن جزئیاتی بیشتری هست