تغییرات پوست و مو در سیکل قاعدگی

تغییرات پوست و مو در سیکل قاعدگی موضوعی است که اغلب خانم‌ها آن را تجربه می‌کنند. سیکل قاعدگی در پاسخ به نوسان‌های هورمونی تغییر می‌کند و برخی افراد ممکن است حالت بدی از پوست و مو را طی سیکل قاعدگی پیدا کنند. بیشتر تغییرات پوست وموها در سیکل به علت تغییر در تولید چربی توسط غدد چربی ساز است. تولید سبوم یا چربی تحت تاثیر هورمون‌ها به ویژه آندروژن‌هاست.

تولید چربی در زمان بلوغ افزایش می‌یابد و در سنین 15 تا 35 سالگی به بالاترین حد خود می‌رسد. استروژن نیز از طریق کاهش تولید چربی و توقف فعالیت غدد چربی‌ساز به ویژه در دوزهای زیاد عمل می‌کند. در مطالعه‌ای بر روی افراد با پوست چرب، میزان تولید چربی در روزهای نزدیک به پریود افزایش داشته و در هفته دوم سیکل قاعدگی این ترشحات کمتر شده است.

آناتومی مو

هر مو به طور مجزا دارای یک قسمت بیرون زده از پوست به نام ساقه مو و یک قسمت که در درون پوست سر قرار دارد به نام ریشه مو می‌باشد. هر فولیکول مو بخشی از غدد چربی است که شامل سه بخش فولیکول مو، غدد تولید کننده چربی و عضله راست کننده مو است. فولیکول مو و غدد چربی ساز از یک مسیر مشترک به سطح پوست راه پیدا می‌کنند. عضله راست کننده مو یک ماهیچه‌ی بسیار کوچک است که در انتهای هر فولیکول قرار دارد و باعث ایستادگی مو می‌شود.

چرخه رشد مو دارای سه فاز مختلف است: 

آناژن: در این مرحله مو در دوره ی رشد خود به سر می‌برد.

کاتاژن: دوره ای که تقسیم سلولی و به دنبال آن رشد فعال مو متوقف می‌شود.

تلوژن: دراین دوره تمام فعالیت‌های سلول‌های مو متوقف شده و بافت مرده مو ریزش می‌کند.

از دست دادن روزانه 50 تا 150 عدد مو طبیعی است و جای نگرانی نیست.

تغییرات مو در بارداری، یائسگی و تخمدان پلی‌کیستیک

در دوران  بارداری به علت وجود هورمون پروژسترون موها بیشتر در فاز رشد(آناژن) باقی می‌مانند، لذا ریزش موها کم می‌شود و به همین دلیل ضخامت و تراکم موها افزایش پیدا می‌کند، اما بعد از زایمان به علت افت شدید هورمون پروژسترون ریزش موها امری طبیعی است چرا که تمام آن موهایی که به مدت طولانی‌تری در فاز رشد بودند با هم وارد فاز تلوژن و ریزش می‌شوند. 

ضخیم شدن موها اتفاق دیگری است که در بارداری رخ می‌دهد. همچنین رشد موها در زمان یائسگی به علت نوسان هورمون های جنسی تغییر می‌کنند. در این دوران شاهد رشد موهای زائد در صورت هستیم و تقریبا نیمی از زنانی که یائسه می‌شوند با افزایش رشد موهای زائد در صورت مواجه می‌شوند. یکی دیگر از دلایل رشد موهای زائد، سندرم تخمدان پلی کیستیک است که در آن سطح هورمون‌های آندروژن بالا است. این هورمون‌ها موها را ضخیم‌تر و تیره‌تر کرده و همچنین چربی بیشتری تولید می‌کنند.

تغییرات پوست در سیکل قاعدگی و هورمون‌ها

پوست وسیع‌ترین و مهم‌ترین ارگان بدن محسوب می‌شود و اولین سد دفاعی بدن است که تنظیم دمای بدن و تعریق را برعهده دارد. الگوی ثابتی برای پوست تعریف نشده چرا که در سنین و فازهای متفاوت زندگی متغییر است. پوست همچنین می‌تواند تحت تاثیر آب و هوا و بیماری نیز تغییر کند. با شروع پدیده بلوغ تغییراتی در پوست ایجاد می‌شود که به دلیل پاسخ به سیگنال‌های هورمونی است.

بسیاری از تغییرات در پوست در سیکل قاعدگی، که در زمان بلوغ و بعد از آن اتفاق می‌افتد به دلیل فعالیت غدد چربی ساز است. این غدد وظیفه تولید سبوم را بر عهده دارند. با شروع بلوغ اندازه این غدد افزایش یافته و در سنین 15 تا 35 سالگی به بیشترین حد خود می رسد. غدد چربی ساز مانند سایر قسمت های بدن دارای گیرنده‌اند که تحت تاثیر هورمون‌های جنسی قرار دارند. این غدد تحت تاثیر آندروژن‌ها که هورمون‌های مردانه‌اند اما در هر دو جنس یافت می‌شوند قرار دارند.

تولید چربی در سیکل قاعدگی متغیر است و اثر احتمالی استروژن هنوز به درستی مشخص نشده است. شواهد حاکی از آن است که استروژن تولید سبوم و فعالیت غدد چربی ساز را کاهش می‌دهد. در یک مطالعه دیده شد که تولید چربی در قبل از پریود و حین آن افزایش داشته است. از آنجا که در این تحقیق سطح هورمون‌ها اندازه گیری نشده است نمی توان علت را به سطح هورمون استروژن مربوط دانست. فاکتورهای بسیاری همچون ژنتیک، تغییرات فصلی، در معرض آفتاب بودن و استفاده بیش از حد محصولات مراقبت از پوست بر تولید چربی اثر می‌گذارد.

اگر چه عملکرد استروژن بر پوست به طور واضح مشخص نیست، اما نقش اساسی و مهمی در سلامت پوست ایفا می‌کند. استروژن با افزایش تولید کلاژن، به ضخامت پوست، رطوبت پوست و بهبود زخم کمک می‌کند. دریک مطالعه از هر پنج زن دو نفر در زمان سیکل قاعدگی حساسیت پوستی بیشتری را گزارش کرده‌اند که احتمالا به دلیل کاهش سطح استروژن می‌باشد.

تغییرات سیکل قاعدگی و آکنه

سطوح بالای آندوروژن‌ها، افزایش تولید سبوم را به دنبال دارد. چربی با سلول‌های مرده پوست ترکیب شده و باعث بسته شدن منافذ پوست می‌گردد. بسته شدن منافذ پوستی، باعث به دام افتادن چربی و ایجاد آکنه می شود. آکنه شایع‌ترین اختلال پوستی مرتبط با سیکل قاعدگی است. جوش و تاول‌های پریودی در ده روز قبل و روزهای پریودی بسیار متداول است.

برخی تحقیقات بیان می‌کنند پایین بودن سطح استروژن قبل از پریود، اثر حفاظتی استروژن در کاهش سبوم را مختل  و منجر به ایجاد آکنه می شود. با کاهش استروژن آندروژن‌ها تولید چربی را افزایش داده و باعث مسدود شدن منافذ پوست و ایجاد تاول می‌شوند. تغییرات پوست در سیکل قاعدگی، اثرات بسیاری بر ظاهر پوست دارد. برای درک بهتر سیکل قاعدگی را به فازهای مختلف تقسیم کرده‌ایم و تغییرات هورمونی در هر فاز را بررسی می کنیم:

تغییرات پوست درسیکل قاعدگی

درروزهای اول سیکل سطح هورمون استروژن و پروژسترون پایین است. کاهش سطح هورمون‌ها باعث می‌شود که ظاهر پوست خشک، کدر، خسته و همراه با چروک‌های بیشتر شود. بهترین کار استفاده از مرطوب کننده و آبرسانی پوست است. روزانه دو بار پوست خود را شستشو دهید. 

• از دارو ها و مکمل‌های مناسب استفاده کنید. متخصص پوست ممکن است برای تخفیف مشکلات پوستی شما در این دوران از درمان هورمونی، ویتامین‌ها و هومیوپاتی استفاده نماید. مصرف قندها و کربوهیدرات را در رژیم غذایی کاهش دهید.

تغییرات پوست در فاز فولیکولار 

در فاز فولیکولار که حدودا روزهای 10ام تا 16ام سیکل است، سطح هورمون استروژن به آهستگی افزایش می‌یابد. در این مرحله پوست شما دربهترین وضعیت خود قرار دارد. مشکلات پوستی به حداقل می‌رسند. به علت بالا بودن سطح هورمون سروتونین شما از نظر روحی در وضعیت بسیار خوبی به سر می‌برید. در روز 10ام تا 13 ام سیکل استروژن در بالاترین حد خود قرار دارد. در فاز فولیکولار، پوست در بهترین حالت خود قرار دارد و مراقبت‌های روزانه و متداول اکتفا می‌کند.

تغییرات پوست در فاز تخمک‌گذاری 

14 روز قبل از شروع سیکل بعدی، روز تخمک گذاری است. در پنج روز بعد از تخمک گذاری پوست حالت مطلوبی دارد، تا اینکه سطح هورمون استروژن و تستوسترون شروع به کاهش می کند.

• در این فاز به دلیل افزایش هورمون لوتئیزه کننده ممکن است پوست مستعد عفونت باکتریایی شود. هورمون پروژسترون شروع به افزایش می‌کند و پوست ظاهری چرب‌تر پیدا می‌کند.
• هرگز با داشتن آرایش به رختخواب نروید و توجه بیشتری به بهداشت دست‌ها داشته باشید. حتما قبل از تماس دست با پوست، دست ها را بشویید.
• از محصولات پوستی فاقد چربی استفاده کنید.
• از محصولات بر پایه آب جهت آبرسانی استفاده کنید.
• از محصولاتی که باعث بسته شدن منافذ پوستی و ایجاد آکنه می شوند استفاده نکنید.

تغییرات پوست در فاز لوتئال

نشانه‌های قبل از قاعدگی، جدا از ولع خوردن و نوسان‌های خلقی، مشکلاتی را برای پوست ایجاد می کنند. در این دوران باید بر آب رسانی پوست تمرکز کرده و سعی کنید از محصولات آرایشی و بهداشتی فاقد چربی استفاده نمایید.

• از مصرف مواد غذایی فراوری شده و حاوی نمک زیاد پرهیز کنید. از دست کاری کردن جوش‌های سر سیاه یا سفید خوداری کنید.
• حتما زمانی را برای شستشوی پوست و تمیز کردن آن اختصاص دهید.
• از مصرف مواد غذایی التهاب‌زا مانند کافئین و مواد قندی اجتناب کنید.
• تا جایی که امکان دارد از انجام آرایش به ویژه آرایش سنگین خودداری کنید.

نتیجه گیری

همان طور که می دانید سیکل قاعدگی بر خلق و خو، سطح انرژی و پوست و مو اثر می‌گذارد. احساس ناخوشی در دوره ی پریود امری عادی است که اغلب خانم ها آن را تجربه می کنند. به دلیل آنکه بدن یک خانم، هر ماه خود را برای بارداری آماده می کند، سطح هورمون های جنسی دائما در حال تغییرند.

به دلیل تغییرات فیزیکی و فیزیولوژیکی در سیکل قاعدگی، پوست و مو شما تغییر می کند و ممکن است خشک یا چرب تر شود. تغییرات . پوست و مو در سیکل قاعدگی به دنبال نوسان هورمون های استروژن، پروژسترون و تستوسترون اتفاق می‌افتد. آگاهی در مورد چگونگی تغییرات پوست و مو در سیکل قاعدگی کمک می کند تا با انتخاب رژیم غذایی مناسب و مراقبت پوستی صحیح، بتوانید به راحتی با تغییرات این دوران کنار بیایید.