علت سردرد موقع قاعدگی چیست؟

سردردهای قاعدگی یا پریودی، جز علائم شایع در طول سیکل قاعدگی در اغلب خانم هاست که به دنبال نوسان سطح هورمون ها ایجاد می‌شوند. به میگرن هایی که فقط در زمان قاعدگی اتفاق می افتند میگرن قاعدگی می‌‌گویند. سردرد های قاعدگی قبل از پریود به دلیل تغییر در سطح  هورمونهای استروژن و پروژسترون است. برخی عوامل دیگر مانند ژنتیک و محرک های غذایی نیز می‌توانند در بروز سردرد نقش داشته باشند. میگرن‌های قبل از پریود به احتمال زیاد با هورمون استروژن مرتبط اند. این هورمون زنانه بر مواد شمیایی مغز که با سردرد ارتباط دارند اثر می‌گذارد. وقتی شما قبل از پریود احساس سردرد می‌کنید ، یعنی میزان استروژن کاهش یافته است.

انواع مختلفی از سردردها در زمان سیکل قاعدگی رخ می‌دهند. یکی از انواع سردردهای قاعدگی، سردرد تنشی است که به دنبال استرس ایجاد می‌شود. فرد در این نوع سردرد احساس می‌کند که بندی محکم به دور پیشانی بسته شده است. سردردهای بعد از قاعدگی نیز به علت خونریزی و کاهش سطح آهن رخ می‌دهد.

سردردهای قاعدگی و تغییر هورمون ها  

تغییر سطح هورمون ها در سیکل قاعدگی به عنوان یک محرک شروع سردردهای قاعدگی و میگرن قاعدگی است. هورمون ها در تنظیم عملکردهای بدن نقش برجسته ای دارند. استروژن یک هورمون جنسی زنانه است، که از طریق جریان خون به قسمت های مختلف بدن می رود. سطح استروژن در اواسط سیکل قاعدگی افزایش می یابد که منجر به آزاد شدن تخمک می شود. هورمون پروژسترون، هورمون جنسی دیگری است که افزایش آن به لانه گزینی تخم در رحم کمک می‌کند. بعد از تخمک گذاری، سطح این دو هورمون کاهش پیدا می کند و این باعث ایجاد سردرد های قاعدگی در قبل از شروع پریود می شود. در ادامه به دلایل تغییر سطح هورمون ها اشاره می کنیم:

• سیکل قاعدگی: قبل از پریود سطح استروژن و پروژسترون کاهش می یابد.
• بارداری: سردرد‌های میگرنی در دوران بارداري بسیار زیاد دیده می‌شوند. میگرن در خانمهای سنین باروری بیشتر است و هورمونهای حاملگی می‌توانند باعث بر انگیخته شدن حمله میگرن شوند.
• هورمون درمانی: استفاده از هورمون ها نیز گاهی با شروع سردرد در زنان همراه است.
• پیش یائسگی و یائسگی: درسال های قبل از یائسگی بسیاری از خانم ها به دلیل نوسان های هورمونی دچار سردرد می شوند. برخی با رسیدن به دوره‌ی یائسگی درجات خفیف‌تری از میگرن را تجربه می کنند.

تمایز سردردهای هورمونی و میگرن قاعدگی

اگرچه منشأ سردرد‌های هورمونی و میگرن قاعدگی هر دو، نوسان سطح هورمون هاست، اما اختلاف این دو، در شدت درد است. شدت سردردهای هورمونی معمولا خفیف یا متوسط است و موجب ناراحتی و رنجش فرد می‌شود. اما معمولا در روند انجام فعالیت های روزمره فرد تداخل ایجاد نمی‌کند. اما شدت درد در میگرن قاعدگی بیشتر‌ است، این درد تضعیف کننده و فرسایشی است. میگرن قاعدگی با میگرن معمولی متفاوت است و با پدیده اورا یا پیش آگهی همراه نیست. اورا یا پیش آگهی میگرن شامل تغییرات بینایی، افزایش حساسیت به نور، ارتعاش میدان دید و افزایش حساسیت به صدا است.

سردرد میگرنی با دردی آزاردهنده از یک سمت پیشانی شروع شده و به قسمت دیگر می رود. گاهی شدت درد به قدری است که فرد قادر به باز نگه داشتن چشم ها نیست و نمی تواند فعالیت روزمره خود را انجام دهد. سایر علائمی که درد سردردهای میگرنی مشاهده می شود شامل، حساسیت به نور و صدا، تهوع، استفراغ است.

عوامل تشدید کننده سردرد میگرنی

• حذف وعده های غذایی
• خواب زیاد یا خیلی کم
• نور، صدا یا بوی شدید
• تغییر شدید آب و هوا
• مصرف زیاد کافئین یا قطع ناگهانی آن
• غذاهای فرآوری شده مانند انواع گوشت و ماهی دودی
• پنیر کهنه
• فراورده های سویا
• شیرین کننده های مصنوعی

تمایز سردردهای قاعدگی و بارداری

بسیاری از زنان در تشخیص بارداری، علائم سندرم پیش ازقاعدگی یا پریود مشکل دارند، به دلیل آنکه نشانه های مشابه دارند

علائم زیر نشان دهنده‌ی وقوع پریود هستند:

• سردرد
• خستگی
• آکنه
• درد مفصل ها
• یبوست
• کاهش ادرار
• عدم تعادل
• افزایش اشتها
• ولع شکلات، نمک یا الکل

علائم که تنها دربارداری رخ می دهد:

• لکه بینی خفیف
• تهوع
• استفراغ
• کرامپ
• پریود عقب افتاده
• تیره شدن و بزرگ شدن نوک سینه ها
• ترشحات واژن

درمان سردردهای پریودی

درمان سردردهای پریودی و میگرن قاعدگی براساس شدت درد صورت می گیرد. اولین خط درمان سردردهای قاعدگی و میگرن استفاده از دارو های مسکن بدون نسخه است. داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی نظیر بروفن، کتوپروفن و استامینوفن در کاهش درد موثر اند. این داروها سردردهای تنشی و ناشی از کمبود آهن را نیز بهبود می‌بخشند. مصرف کافئین نیز در کاهش شدت سردرد موثر است. مصرف شکلات یا نوشیدنی های کافئینه می تواند به کاهش درد و ناراحتی کمک کند. به همین دلیل در برخی داروهای مورد استفاده در سندرم پیش از قاعدگی از کافئین استفاده می‌کنند. 

اما باید توجه کنید که کافئین ماده ای اعتیاد آور است و مصرف بیش از حد آن وابستگی ایجاد می‌‌‌کند‌. همچنین قطع ناگهانی مصرف کافئین منجر به بروز سردرد می‌شود. بنابراین باید به مرور زمان مصرف آن را کاهش داد.

طب سوزنی نیز ممکن است در کاهش سردرد های میگرنی موثر واقع شود.درمان با روش طب سوزنی از شدت و مدت زمان درد می‌‎کاهد.

سردردهای حین قاعدگی

برخی زنان سردرد را قبل از پریود تجربه می کنند و برخی دیگر با سردردهای شدید پس از پریود مواجهه می شوند. سردرد شدید در قبل از پریود امر غیرعادی نیست، و بخشی از آن به دلیل کاهش هورمون استروژن است. سردرد یا میگرن از نشانه های اصلی سردردهای هورمونی هستند. این سردردها معمولا یک طرفه بوده و با حساسیت به نور و تهوع و استفراغ همراه اند. دلیل اصلی سردرد درحین پریود، کاهش استروژن است. 

مدیریت سردردهای قاعدگی

• سرما درمانی: استفاده از کمپرس سرد در ناحیه پیشانی به مدت 10 دقیقه می تواند به کاهش التهاب و احساس درد مبهم کمک کند.
• یوگا و تکنیک های آرام سازی: یوگا و مدیتیشن و تنفس عمیق باعث شل شدن عضلات و کاهش درد می شوند
• طب سوزنی: در این روش سوزن های بسیار نازک وارد بدن شده و باعث آزاد شدن آندوروفین ها می شوند، این مواد باعث کاهش گرفتگی در عضلات می‌شود
• داروهای تجویزی توسط پزشک
• استفاده از مکمل های ویتامینی و معدنی خاص مانند کوآنزیم کیوتن،منیزیم و ریبوفلاوین( ب2)
• ورزش منظم
• آب کافی و غذای مناسب
• ماساژ درمانی: ماساژ درمانی باعث بهبود گردش خون و انبساط عضلات شده و به کاهش سردرد کمک می‌کند.

نتیجه گیری

همان طور که ذکر کردیم، سردردهای قاعدگی در اغلب خانم ها در طول سیکل قاعدگی ایجاد می شود، اما باید بدانید که شیوه هایی برای تسکین و کاهش درد وجود دارد. شما می توانید از داروهای مسکن و درمان های خانگی برای بهبود علائم استفاده کنید. چنانچه با وجود مصرف دارو و سایر روش ها بهبودی حاصل نشود، حتما با یک متخصص مشورت کنید.