همه آنچه که درباره فریز تخمک باید بدانید!

اگر اکنون آمادگی باردار شدن را ندارید اما می‌خواهید در آینده باردار شوید، فریز تخمک می‌تواند گزینه‌ی مناسبی برای شما باشد. برخلاف فریز تخمک بارور ، فریز تخمک تنها به اسپرم احتیاجی ندارد، زیرا باروری اتفاق نمی‌افتد. همانند انجماد جنین، برای تخمک‌گذاری باید از داروهای باروری استفاده کنید تا تخمک‌های متعددی برای بازیابی تولید شوند.

در شرایطی فریز تخمک را می‌توانید بهترین انتخاب در نظر بگیرید:

• شرایطی دارید که می‌تواند بر باروری شما تاثیر بگذارد. مثل کم‌خونی داسی شکل، بیماری‌های خود ایمنی مانند لوپوس و ...
• اگر درمان‌ خاصی انجام می‌دهید که می‌تواند توانایی بارداری شما را تحت تاثیر قرار دهد. مثل روش‌های درمانی سرطان مانند پرتودرمانی یا شیمی‌درمانی.
• لقاح آزمایشگاهی. هنگامی که در حال انجام لقاح آزمایشگاهی هستید، به دلایل شرعی یا اخلاقی، فریز تخمک به فریز جنین ترجیح داده می‌شود.
• حفظ کردن تخمک‌های جوان‌تر برای استفاده در آینده.

شرایط آماده‌سازی برای فریز تخمک

پزشک متخصص قبل از شروع فرآیند فریز تخمک، تاریخچه پزشکی جامع فرد را با تمرکز بر باروری، قاعدگی و سایر فاکتورها ارزیابی می‌کند و یک آزمایش خون برای ارزیابی سطح هورمون‌ها انجام می‌دهد. تخمدان‌ها معمولا هر ماه یک تخمک آزاد می‌کنند. حال اگر تعداد تخمک کمی برای فریز کردن در دسترس باشد، احتمال بارداری موفقیت‌آمیز هم کمتر می‌شود. از طرفی به‌منظور افزایش تعداد تخمک‌های موجود، فرد تحت درمان هورمونی قرار می‌گیرد تا تولید تخمک بیشتر شود.

تعداد و نوع هورمون‌ها متفاوت است. درمان به‌طورمعمول شامل موارد زیر است.

• حدود 2 هفته تزریق هورمون محرک فولیکول (FSH) و هورمون لوتئین کننده (LH) صورت می‌گیرد که تخمدان‌ها ترغیب به تولید تخمک‌های بیشتر شوند.
• تزریق هورمون آزادکننده گنادوتروپین (GnRH) که از تخمک‌گذاری خیلی زود در چرخه جلوگیری می‌کند.
• تزریق گنادوتروپین جفتی انسانی (hCG) برای تحریک تخمک‌گذاری.

پزشک در طول این فرایند آزمایش خون فرد را به‌طور منظم چک می‌کند تا اثرات درمان‌های هورمونی را کنترل کند. همچنین فرد حداقل یک سونوگرافی برای تشخیص تخمک‌گذاری و ارزیابی رشد تخمک انجام می‌دهد.

مراحل فریز تخمک

پزشک سوزنی را در فولیکول‌های تخمدان فرومی‌کند تا تخمک‌ها پس از رسیدن بازیابی شوند. پزشک به‌طورمعمول از سونوگرافی برای هدایت مراحل فریز تخمک استفاده می‌کند. اگر تخمک‌ها در حین تصویربرداری با سونوگرافی قابل‌مشاهده نباشند، پزشک ممکن است برای برداشتن آن‌ها جراحی شکم را نیز انجام دهد.

پزشک برای انجام این روش تهاجمی، یک شکاف کوچک در شکم ایجاد می‌کند و یک سوزن را برای استخراج تخمک به داخل شکم فرومی‌برد. هنگامی که پزشک تخمک را بازیابی کرد، باید در اسرع وقت فریز کردن انجام شود. باید دانست که تخمک‌ها پر از آب هستند که در صورت انجماد فوری، می‌توانند آسیب ببینند. برای جلوگیری از این امر، پزشک قبل از انجماد تخمک‌ها، محلول خاصی را به آن‌ها تزریق می‌کند.

در آینده، هنگامی که فرد آماده استفاده از تخمک‌های خود باشد، تحت لقاح آزمایشگاهی (IVF) قرار می‌گیرد. برای انجام روش IVF، یک متخصص باروری، تخمک را در آزمایشگاه بارور می‌کند و از اسپرم همسر یا اهداکننده کمک می‌گیرد. اگر این فرایند به‌درستی انجام شود، تخمک و اسپرم به جنینی تبدیل می‌شوند که چند روز بعد در رحم زن جایگذاری می‌شود. اکثر کلینیک‌های باروری در تلاش هستند که چندین جنین را هم‌زمان رشد دهند تا احتمال بارداری موفقیت‌آمیز را بیشتر کنند.

تخمک‌های منجمد چه مدت دوام می‌آورند؟

منجمد شدن تخمک از پیری آن جلوگیری می‌کند. تخمک منجمد چندین ساله به‌طورمعمول شانس باروری بیشتری نسبت به تخمک تازه از یک زن مسن دارد. به همین دلیل اکثر محققان پیشنهاد می‌کنند تخمک‌ها را از اواسط تا اواخر دهه بیست برای استفاده بعد از 30 سالگی منجمد کنید. طبق کلینیک باروری دانشگاه کالیفرنیای جنوبی، حدود 75 درصد تخمک‌ها از روند ذوب شدن جان سالم به در می‌برند. 

مزایا و معایبی که باید قبل از انجماد تخمک در نظر بگیرید:

انجماد تخمک یک بیمه‌نامه نیست:گرچه یخ زدن تخمک ممکن است برخی از استرس‌ها را از نظر دانستن جدول زمانی بچه‌دار شدن از بین ببرد، اما لزوما یک روش مطمئن برای تضمین باروری نیست، زیرا تمام تخمک‌هایی که فریز می‌شوند، زنده نخواهند ماند. اینکه چه تعداد تخمک از روند گرم شدن زنده بماند و با موفقیت بارور شود، بستگی به سن شما دارد که آن‌ها را یخ‌زده‌اید. به‌علاوه، باروری با افزایش سن تغییر می‌کند، بنابراین اگر تخمک‌های خود را در 25 سالگی منجمد کنید و در 35 سالگی تصمیم به استفاده از آن‌ها بگیرید، باید واقعیت‌های باروری و بارداری در آن سن را قبول کنید.

این موارد استدلال‌هایی برای موافق یا مخالف بودن با فریز تخمک نیستند (فقط شما و پزشک می‌توانید تصمیم بگیرید که آیا این تصمیم صحیح برای شما است یا خیر) اما مهم این است که با مزایا و معایب این روش آشنا باشید.

هیچ سن کاملا مناسبی برای انجماد تخمک‌ها وجود ندارد، بلکه سن بهتر وجود دارد:

طبق انجمن پزشکی تولید مثل آمریکا (ASRM)، بهترین سن برای فریز تخمک سنین 20 تا اوایل 30 سالگی است، زیرا تعداد تخمک‌های تخمدان و همچنین تخمک‌های سالم در این سنین بیشتر به نظر می‌رسد. آزمایش هورمون‌های باروری می‌تواند اطلاعات زیادی در مورد وضعیت ذخیره تخمدان به شما بدهد و به شما کمک کند با توجه به نظر پزشک، تصمیم بگیرید که آیا فریز تخمک برای شما مناسب است یا خیر. گفته شده فریز تخمک برای افراد بالای 38 سال توصیه نمی‌شود.

فریز تخمک می‌تواند عوارض جانبی داشته باشد:

یکی از معایب فریز تخمک عوارض جانبی پس از آن است. علائم زیر پس از فریز تخمک کاملا طبیعی هستند و با گذشت زمان کاهش می‌یابند.

1. گرفتگی و درد ناشی از روش بازیابی تخمک
2. نوسانات خلقی در نتیجه تغییرات هورمون‌ها

اما مهم است که به علائمی مثل افزایش وزن و نفخ شکم توجه کنید، زیرا می‌توانند نشانه‌هایی از سندرم تحریک بیش ‌از حد تخمدان باشند ( واکنشی به داروی باروری که تخمک‌گذاری را تقویت می‌کند). اگرچه احتمال ابتلا به OHSS وجود دارد، اما این موضوع نسبت به گذشته کمتر است.

همچنین تعویض طولانی‌مدت هورمون‌ها با افزایش خطر ابتلا به سرطان پستان در ارتباط است و از آنجایی که مقدار زیادی هورمون برای تحریک تخمدان استفاده می‌شود، می‌توانند خطر ابتلا به سرطان پستان را افزایش دهد.

در صورت داشتن مشکلات خاص، فریز تخمک می‌تواند گزینه خوبی باشد:

 فریز تخمک می‌تواند راهی برای حفظ باروری فعلی شما باشد. مثلا در شرایطی که شما مبتلا به سرطان هستید و نیاز به شیمی‌درمانی یا پرتودرمانی دارید یا اگر باید جراحی انجام دهید که ممکن است به تخمدان شما آسیب برساند یا حتی در شرایطی که شما سابقه خانوادگی یائسگی زودرس، سندرم ترنر یا جهش ژنتیکیمانند BRCA دارید، فریز تخمک انتخاب مناسبی خواهد بود.

هزینه فریز تخمک زیاد است:

یکی دیگر از معایب این روش، هزینه فریز تخمک است. توصیه می‌شود قبل از هر چیزی با هزینه‌های این روش و آنچه تحت پوشش بیمه شما قرار می‌گیرد، آشنا شوید. همان‌طور که می‌دانید این روش هزینه بسیار بالایی دارد که بر اساس هزینه چرخه فریزینگ تخمک و هزینه ذخیره و نگهداری تخمک محاسبه می‌شود. این را هم در نظر بگیرید که بسته به مکانی که به آن مراجعه می‌کنید، هزینه‌ها می‌تواند متفاوت باشد. از طرفی پوشش بیمه برای درمان‌های باروری مانند فریز تخمک، بر اساس نوع بیمه می‌تواند متفاوت باشد.​

فریز تخمک در دختران مجرد

برای انجام فریز تخمک در دختران مجرد، باید شرایط گوناگونی وجود داشته باشد.

• زمانی که دختر شرایط ازدواج ندارد و می‌ترسد که به علت افزایش سن فرصت مادر شدن را از دست بدهد. در این شرایط فریز تخمک پیشنهاد می‌شود.
• زمانی که دختری تحت درمان برای بیماری قرار دارد و ممکن است در آینده بر باروری او تاثیرگذار باشد.
• زمانی که دختری دارای مشکلات مثل کم‌خونی داسی یا یک بیماری خود ایمن است یا تمایل به تغییر جنسیت دارد، فریز تخمک گزینه مناسبی خواهد بود.

میزان موفقیت فریز تخمک

میزان موفقیت فریز تخمک و بارداری حاصل از تخمک فریز شده، 30 تا 60 درصد در نظر گرفته شده است. هر چه تعداد تخمک‌های گرفته شده در عمل پانکچر از فرد بیشتر باشد، میزان موفقیت فریز تخمک هم بیشتر خواهد بود. علاوه بر این، میزان موفقیت فریز تخمک به سن فردی که اقدام به فریز تخمک‌هایش می‌کند نیز بستگی دارد، بنابراین هر چه تخمک‌ها در سنین پایین‌تری بازیابی و فریز شوند، میزان موفقیت این روش برای باروری افزایش خواهد یافت.

بهتر است قبل از انجام فرایند بازیابی تخمک، برای خود یک زمان مرخصی در نظر بگیرید و بعد از آن هم می‌توانید حدودا در طی یک هفته به کار خود برگردید و فعالیت‌های عادی خود را از سر بگیرید. به این نکته هم توجه داشته باشید، بعد از عمل امکان باردار شدن وجود دارد، زیرا ممکن است تخمک‌هایی که به اطراف چسبیده‌‌اند، بازیابی نشده باشند، بنابراین سعی کنید از رابطه جنسی محافظت نشده خودداری کنید.

در این مقاله علمی به فریز کردن تخمک پرداختیم و شرایط آن، مزایا و معایبی که دارد و همچنین هزینه آن را مورد بررسی قرار دادیم. حال اگر قصد دارید که فریز تخمک انجام دهید، قبل از هر چیزی با پزشک متخصص خود مشورت کنید تا به نتیجه دلخواه خود برسید