رابطه جنسی دردناک

درد هنگام نزدیکی ( دیسپارونیا) به درد ناحیه تناسلی حین یا بعد از رابطه جنسی گفته می‌شود. علل درد متفاوت است و می‌تواند منجر به بروز تنش و ناراحتی در روابط زوجین شود. درد هنگام نزدیکی در هر دو جنس رخ می‌دهد، اما در بین خانم‌ها شایع‌تر است. درد در واژن حین مقاربت نیاز به بررسی و پیگیری دارد.

 اگر حین مقاربت در واژن درد ایجاد شود باید منشا و علت درد را پیدا کنیم. واژن یک کانال عضلانی است که از ورودی واژن تا دهانه رحم( سرویکس) امتداد دارد. ولوو شامل لابیا (لب‌های کوچک، بزرگ)، کلیتوریس، ورودی واژن و مجرای ادرار است. 

لابیا در زبان لاتین به معنای لب است و بخشی از دستگاه تناسلی زنان است که کلیتوریس، مجرای ادرار و واژن را در بر‌ می‌گیرد و از آن محافظت می‌کند. ولوو با واژن متفاوت است و ما در اینجا قصد داریم  به علت درد واژن بعد از رابطه جنسی بپردازیم. دلایل مختلفی می‌تواند سبب درد واژن یا ولوو بعد از دخول شود، اغلب قابل درمان و پیگیری است و به ندرت نشان دهنده مسئله ی جدی است. 

علائم درد هنگام نزدیکی

• درد شدید در ناحیه تناسلی
• سوزش
• کاهش میل جنسی به دلیل درد
• خارش یا سوزش ادرار
• عدم رسیدن به ارگاسم
• درد به هنگام ورود تامپون

درد هنگام نزدیکی و علت آن

دلایل درد در رابطه جنسی متفاوت‌اند و شامل عوامل فیزیکی، روحی یا هر دو می‌شوند. محل درد ممکن است در تعیین علت درد موثر باشد.

خشکی واژن

درد به هنگام دخول ممکن است به علت خشکی واژن رخ دهد. خشکی واژن به علت کاهش ترشحات واژینال در زمان رابطه جنسی است. عدم رطوبت کافی منجر به درد حین رابطه جنسی ‌می‌شود. عدم پیش نوازی و معاشقه قبل از رابطه جنسی نیز یکی از دلایل مهم درد حین رابطه است.

کاهش استروژن به ویژه پس از زایمان و دوران یائسگی منجر به خشکی واژن و درد می‌شود. لازم به ذکر است که مصرف برخی داروها مانند داروهای ضد افسردگی، آنتی هیستامین‌ها و قرص‍‌‌‎‎‎‎های پیشگیری از بارداری باعث بروز خشکی واژن می‌شود. 

واژینیسموس

 به انقباض غیر ارادی عضلات کف لگن واژینیسموس گفته می‌شود. واژینیسموس رابطه جنسی را سخت و غیر ممکن می‌سازد. اغلب این افراد به هنگام معاینات زنان و ورود تامپون دچار درد و انقباض غیر ارادی می‌شوند. علائم واژینیسموس از فردی به فرد دیگر متفاوت است و می‌تواند به دلایل جسمی یا روحی باشد.

آسیب ناحیه تناسلی

هرگونه آسیب به نواحی تناسلی می‎تواند منجر به درد در رابطه جنسی شود. به طور مثال جراحی لگن، ختنه زنان یا آسیب ناحیه تناسلی به دنبال تصادف منجر به رابطه جنسی دردناک می‌شود.

عفونت و التهاب

 به التهاب اطراف واژن، ویستیبولیت گفته می‌شود که درد حین رابطه جنسی را به دنبال دارد. عفونت‌های قارچی واژن، عفونت ادراری یا آمیزشی نیز از علت‌های درد در زمان رابطه جنسی است.

بیماری‌های پوستی

رابطه جنسی دردناک می‌تواند به دنبال اگزما، بیماری لیکن پلان یا سایر ناراحتی‌های پوستی ایجاد شود. واکنش آلرژیک به لباس‌ها، شوینده‌ها یا محصولات بهداشت شخصی نیز منجر به درد می‌شود.

مسائل روحی

اضطراب، ترس و افسردگی تحریک و تهیج جنسی را مهار می‌کند و باعث خشکی واژن و واژینیسموس می‎شود. استرس همچنین باعث سفت شدن عضلات کف لگن و درد می‌گردد. سابقه سوء استفاده جنسی یا خشونت جنسی نیز در ایجاد درد موثر است.

دلایل درد واژن بعد از رابطه جنسی

• کاهش میزان رطوبت واژن: عدم پیش نوازی و معاشقه کافی قبل از رابطه جنسی باعث ایجاد اصطکاک حین دخول شده و باعث خراش و پارگی ریز در واژن می‌شود که به دنبال آن درد و ناراحتی در واژن اتفاق میفتد
• رابطه جنسی طولانی یا خشن: رابطه جنسی یا دخول شدید و خشن باعث درد و تورم در واژن و نواحی اطراف آن می‌شود
• واکنش آلرژیک به کاندوم، روان کننده یا سایر محصولات: برخی خانم‌ها به لاتکس به کار رفته در کاندوم یا مواد موجود در لوبریکانت‌ها حساسیت دارند و پس از استفاده دچار درد و سوزش می‌شوند
• عفونت آمیزشی: درد واژن حین رابطه جنسی اغلب اولین نشانه از ابتلا فرد به عفونت آمیزشی مانند کلامیدیا، سوزاک یا تبخال تناسلی است.

• عفونت ادراری: درد هنگام دفع ادرار می‌تواند نشان دهنده عفونت ادراری باشد. عفونت ادراری باعث درد واژن و لگن حین رابطه چنسی می‌شود
• کیست بارتولین: غدد بارتولن در دو طرف مجرای واژن قرار دارند، وظیفه آنها تولید ترشحات جهت مرطوب سازی واژن حین رابطه جنسی است. گاهی اوقات این مجرا مسدود شده و کیست پر از مایع در اطراف واژن ایجاد می‌کند. رابطه جنسی ممکن است کیست بارتولن و بافت اطراف آنرا تحریک و باعث درد واژن شود.

درد عمیق در لگن هنگام دخول

در برخی از خانم‌ها درد عمیق هنگام نزدیکی در لگن احساس می‌شود. این درد ناشی از آسیب و چسبندگی رباط‌هایی است که رحم را احاطه کرده‌اند. آسیب به رباط‌های رحمی معمولا در اثر سوء مدیریت زایمان، سقط جنین، جراحی لگن، تجاوز، رابطه جنسی خشن، عفونت‌های آمیزشی، التهاب لگن، اندومتریوز، کیست یا تومور تخمدان ایجاد می‌شود.

در این موارد ممکن است تغییر پوزیشن در کاهش درد هنگام دخول موثر باشد. وضعیت‌هایی که زن و مرد به پهلو  خوابیده‌اند یا خانم در بالا قرار دارد می‌تواند درد هنگام نزدیکی را کاهش دهد. 

تورم لابیا بعد از رابطه جنسی

تورم و سوزش در ناحیه لابیا بعد از رابطه جنسی، اغلب نگران کننده نیست، از این گذشته به طور طبیعی پس از تحریک و برانگیختگی جریان خون به سمت واژن زیاد شده و سبب تورم میشود. اما اگر علاوه بر التهاب، درد هم وجود دارد ممکن است به علت اصطکاک و فشار حین رابطه جنسی، بافت تحریک شده باشد. این درد و تورم ظرف چند ساعت یا چند روز از بین می رود .

درد هنگام نزدیکی و تشخیص آن

تاریخچه پزشکی:

سابقه پزشکی از جمله زمان شروع درد، مکان درد، وضعیت قرارگیری بدن در زمان رابطه جنسی، شدت درد، سابقه بیماری، جراحی‌های انجام شده،  سابقه زایمان توسط پزشک پرسیده می‎شود. شما باید بدون احساس شرم و خجالت، صادقانه به پرسش‌های پزشک پاسخ دهید.

معاینه لگن:

در معاینه لگن پزشک هر گونه علامت مبنی بر عفونت یا اختلالات ساختاری را مورد بررسی می‎کند. پزشک با استفاده از اسپکلوم دهانه واژن را باز کرده و مورد بررسی قرار می‌دهد. در حین معاینه، زمان و مکان ایجاد درد را به پزشک اطلاع دهید. سونوگرافی لگن نیز می‌تواند به تشخیص اختلالات ساختاری مانند آندومتریوز، فیبروئید یا کیست کمک کند.

درد هنگام نزدیکی و درمان

مشاوره درمانی

در صورتی که درد در رابطه جنسی به علت سوء استفاده جنسی، تروما، یا سایر مشکلات روحی باشد، مشاوره درمانی کمک کننده است. افرادی که درد آنها منشا روحی ندارد نیز میتوانند از مشاوره بهره‌مند شوند. بهتر است زوجین با هم در جلسات مشاوره شرکت کنند تا بهتر بتوانند مشکلات خود را برطرف کنند. 

دارو درمانی

درد ناشی از عفونت توسط داروها درمان می‌شود. در صورتی که دارو منجر به خشکی واژن شود از پزشک خود بخواهید تا جایگزین دیگری برای شما تجویز کند. استروژن موضعی نیز در رفع خشکی واژن و کاهش درد موثر است.

تمرین کگل

انجام تمرینات کگل به درمان واژینیسموس و درد در رابطه جنسی کمک می‌کند. تمرینات کگل باعث تقویت عضلات کف لگن می‌شوند،  این عضلات وظیفه حمایت از رحم، مثانه، روده کوچک و رکتوم را بر عهده دارند. عوامل بسیاری مانند بارداری، زایمان، بالا رفتن سن، جراحی، یبوست مزمن، سرفه مزمن و چاقی باعث ضعف عضلات کف لگن می‌شوند. چنانچه در زمان سرفه، عطسه یا خنده دچار خروج ادرار غیرارادی می‌شوید یا بی اختیاری مدفوع دارید تمرینات کگل برای شما مفید خواهد بود.

تغییر سبک زندگی

برخی تغییرات سبک زندگی می توانند موجب کاهش درد هنگام رابطه جنسی شوند که در ادامه به آنها پرداخته ایم:
• تغییر رفتار جنسی: درد در رابطه جنسی را می‌توان با روش های زیر کاهش داد:
o استفاده از لوبریکانت(روان کننده) برای روان سازی رابطه جنسی
o پیش نوازی برای آماده سازی بدن برای ترشح روان کننده طبیعی واژن
o افزایش مدت زمان ارتباط با همسرتان
o انتخاب موقعیت‌های جنسی راحت برای کاهش درد
• حفظ سلامت جنسی: با انجام چک آپ‌های به موقع نزد پزشک زنان می‌توان مانع عفونت لگن و عفونت ادراری شد که منجر به درد هنگام نزدیکی می‌شوند.

نتیجه گیری

در صورت داشتن درد حین رابطه جنسی، حتما از یک متخصص کمک بخواهید. اگر علت درد در رابطه جنسی، اندومتریوز یا کیست تخمدان باشد، جراحی ضرورت دارد. انجام تمرینات تقویت کف لگن (کگل)، نیز در کاهش درد بسیار موثر است. 

درد ناشی از تجربه‌های تلخ گذشته یا عوامل عاطفی نیازمند مشاوره با یک درمانگر جنسی است. به خاطر داشته باشید که در فرایند درمان باید صبور باشید و برای درمان وقت صرف کنید. رابطه جنسی باید توام با لذت و آرامش باشد نه درد و احساس ناراحتی.