ویروس اچ آی وی چیست و چه تفاوتی با ایدز دارد؟
ایدز یا ویروس اچ آی وی یک بیماری آمیزشی غیرقابل درمان است. این دو واژه معمولاً به جای هم استفاده می‌شوند، اما در واقع با هم تفاوت دارند.
اچ آی وی ویروس نقص سیستم ایمنی بدن است که منجر به بروز بیماری ایدز میشود. اچ آی وی مثبت، یعنی این که در نمونه خون گرفته شده از فرد ویروس وجود دارد و HIV منفی، یعنی ویروس در بدن فرد وجود ندارد. این ویروس با ضعیف کردن سیستم ایمنی آثار مخربی بر بدن اعمال می‌کند.
این ویروس به طور گسترده‌ای ایمنی سلولی را هدف قرار داده و سلولهای CD 4 که مسئول ایمنی بدن هستند را تخریب کرده و با گذشت زمان فرد را ناتوان می‌کند. با گسترش ویروس در بدن، سیستم ایمنی فرد ضعیف‌تر شده تا جایی که به سندرم نقص سیستم ایمنی (ایدز) مبتلا میشود.
ایدز آخرین مرحله عفونت ویروس اچ آی وی است و در این مرحله سیستم ایمنی به قدری ضعیف شده که سلولهای ایمنی قادر به دفاع از بدن در مقابل عفونت‌ها نیستند و فرد را در معرض انواع عفونت و سرطان قرار می‌دهند. درمانی برای اچ آی وی وجود ندارد، اما در صورت ابتلا فرد، راهکارهایی وجود دارند که به سلامت فرد کمک می‌کنند.
راه‌های انتقال ویروس اچ آی وی چیست؟
این ویروس از طریق تماس با ترشحات بدن فرد آلوده منتقل میشود. ترشحات بدن که می توانند حاوی این ویروس باشند عبارتند از:
- خون
- مایع منی
- شیر مادر
- ترشحات واژن
همه ی مایعات و ترشحات بدن حاوی ویروس نیستند مانند:
- بزاق دهان (ویروس از طریق بوسیدن، یا استفاده از ظروف غذا و نوشیدن از لیوان های مشترک قابل انتقال نیست)
- اشک، عرق، عطسه
- تماس فیزیکی (بغل کردن، دست دادن یا استفاده از توالت فرنگی مشترک)
- آب و هوا (تنفس هوای مشترک یا آب)
- حیوانات خانگی و حشرات (به دلیل آنکه ویروس از طریق انسان به انسان منتقل می شود).
زندگی در کنار افراد مبتلا به ویروس تهدید کننده نیست، تنها در زمان برقراری رابطه جنسی و در صورت وجود زخم باز نیازمند مراقبت از خود هستیم. در آمریکا انتقال این ویروس اغلب از طریق رابطه جنسی و سوء مصرف مواد مخدر اتفاق می‌افتد. انتقال در حین زایمان از مادر به فرزند نیز راه ابتلا نوزاد به این ویروس است.
ایدز و رابطه جنسی
آگاهی از موارد و فعالیت‌هایی که فرد را در معرض خطر ابتلا به ویروس قرار می‌دهد، در پیشگیری از بیماری کمک‌کننده است. ، انتقال ایدز اغلب از طریق رابطه جنسی صورت می‌گیرد.
رابطه جنسی حفاظت نشده (عدم استفاده از کاندوم) خطر ابتلا به ویروس را افزایش می‌دهد. بهترین روش برای پیشگیری از ابتلا به ویروس، خودداری کردن از هرگونه رابطه جنسی محافظت نشده واژنی، مقعدی و دهانی است.
رابطه جنسی مقعدی و خطر ابتلا به ویروس اچ آی وی
رابطه جنسی مقعدی بیشترین میزان خطر ابتلا به ویروس را دارد. هر دو شریک جنسی، در رابطه جنسی محافظت نشده در معرض ابتلا به ویروس و همچنین سایر عفونت‌های آمیزشی هستند. اما فرد دریافت کننده (فردی که آلت تناسلی وارد مقعد وی میشود) در معرض خطر بیشتری است.
پوست ناحیه مقعد بسیار نازک است و مستعد آسیب در حین رابطه مقعدی است. ممکن است ویروس موجود در مایع منی از این طریق منتقل شود. فرد وارد کننده آلت نیز در معرض خطر قرار دارد، چرا که ویروس از طریق مجاری ادراری و یا زخم آلت تناسلی نیز منتقل میشود.
در حالی که تخمین میزان ابتلا به ویروس از طریق رابطه جنسی محافظت نشده کار دشواری است،. لذا برای پیشگیری حتماً در حین رابطه مقعدی از کاندوم استفاده کنید.
رابطه جنسی واژینال و خطر ابتلا به ویروس اچ آی وی
همانند رابطه مقعدی، رابطه واژینال حفاظت نشده نیز هر دو شریک جنسی را در معرض ابتلا به ویروس قرار می‌دهد. بافت واژن نیز نازک بوده و در حین رابطه جنسی آسیب میبیند و ویروس از طریق مایع منی، خون به فرد منتقل میشود.
امکان ابتلا به ویروس از طریق مایعات واژینال و در صورت زخم بودن آلت برای جنس مذکر وجود دارد. بنابراین داشتن کاندوم در حین رابطه جنسی هر دو شریک جنسی را محافظت می‌کند.
رابطه جنسی دهانی و خطر ابتلا به ویروس اچ آی وی
امکان انتقال ویروس از طریق رابطه دهانی نیز وجود دارد. در صورت وجود زخم باز در دهان فردی که رابطه جنسی دهانی دارد امکان انتقال از طریق مایع منی و خون و ترشحات جنسی وجود دارد. جهت پیشگیری حتماً از کاندوم و وسایل حفاظت کننده استفاده کنید.
بوسیدن دهانی و خطر ابتلا به ویروس اچ آی وی
ویروساز طریق بزاق منتقل نمی‌شود. در موارد بسیار نادر که هر دو شریک جنسی، دارای زخم باز در دهان باشند احتمال ابتلا وجود دارد.
رابطه جنسی واژینال در همجنسگرایان
این نوع از انتقال نیز نادر، اما ممکن است. مایعات واژینال و خون قاعدگی هر دو می‌توانند ویروس را منتقل کنند.
سوء مصرف مواد مخدر و خطر ابتلا به ویروس اچ آی وی
استفاده از مواد مخدر تزریقی فرد را درمعرض ابتلا به ویروس قرارمی‌دهد. بهترین روش پیشگیری قطع مصرف مواد است. حتماً از یک درمانگر یا یک دوست کمک بگیرید.
استفاده از سوزن‌های آلوده
تزریق مواد مخدر با استفاده از سوزن‌ها و وسایل آلوده چند بار مصرف نیز خطر ابتلا را افزایش می‌دهد. استفاده از سوزن و وسایل تمیز و استریل و یک بار مصرف در اعتیاد تزریقی بسیار حائز اهمیت است. بسیاری از جوامع برنامه‌ی تعویض سرنگ را اجرا می‌کنند، که در آن سوزن های آلوده را از فرد تحویل گرفته و سوزن‌های استریل را تحویل می‌دهند. دفع درست سوزن‌های آلوده، نیز در کاهش ابتلا به ویروس نقش مهمی دارند.
ویروس اچ آی وی و انتقال از طریق مادر
این ویروس در حین بارداری، زایمان و حتی در دوران شیردهی از مادر به فرزند منتقل میشود. چنانچه در مراحل گفته شده، مادر حامل ویروس، درمان نشود، احتمال انتقال ویروس به فرزند 45-15 درصد تخمین زده شده است، اما روش‌های درمانی برای پیشگیری از این انتقال وجود دارد.
مصرف داروهای آنتی ویروس در حین بارداری میتواند میزان ویروس را کاهش داده به نحوی که شانس ابتلا به ویروس در نوزاد به کمتر از یک درصد می‌رسد. فرد مبتلا به ویروس نباید فرزند خود را شیر دهد. شیردهی در صورت درمان با داروهای آنتی ویروس همچنان منع شده است.
درمان و پیشگیری از اچ آی وی
ابتلا به ویروس HIV، به معنای این نیست که فرد مبتلا برای همیشه از داشتن رابطه جنسی محروم میشود. بسیاری از افراد همچنان می توانند از یک رابطه امن لذت ببرند. استفاده از کاندوم و وسایل حفاظتی مهمترین گام در پیشگیری از این بیماری است.
- درمان با داروهای آنتی ویروس
یک راه دیگر، کاهش میزان ویروس در مایعات بدن فرد مبتلا است. برای این منظور از داروهای ضد ویروس استفاده میشود. این داروها تا حد زیادی میزان ویروس در مایعات بدن را کاهش می‌دهند که حتی در آزمایش خون نیز قابل تشخیص نباشد.
این داروها نه تنها به داشتن زندگی سالم کمک می‌کنند، بلکه میزان انتقال به فرد دیگر را نیز کاهش می‌دهند. البته توجه داشته باشید که داروها باید به درستی و مداوم مصرف شوند تا تأثیرگذار باشند. استفاده از کاندوم و وسایل حفاظتی همچنان ضرورت دارد و همیشگی است.
- پروفیلاکسی بعد از مواجهه
چنانچه به هر دلیلی (پاره شدن کاندوم در حین رابطه با فرد مبتلا) در معرض ویروس قرار گرفتید، حتماً و فوراً به یک مرکز درمانی مراجعه کنید. داروهای پس از مواجهه خطر ابتلا به ویروس را کاهش می‌دهند. به یاد داشته باشید که درمان ظرف 72 ساعت باید شروع شود و تا یک ماه نیز ادامه یابد (24 ساعت اول جهت درمان بسیار مهم است).
- درمان عفونت‌های مقاربتی
عفونت‌های آمیزشی، خطر ابتلا و انتشار ویروس را افزایش می‌دهند. ابتلا به ویروس اچ آی وی و یکی ازبیماری‌های مقاربتی شانس ابتلا و انتشار ویروس را نسبت به اینکه فرد فقط مبتلا به ویروس باشد بیشتر افزایش می‌دهد.
همچنین در افرادی که درگیر نوعی از بیماری‌های آمیزشی هستند، خطر ابتلا به ویروس اچ آی وی افزایش می‌یابد. علت آن این است که در بیماری های مقاربتی منجر به ایجاد زخم و التهاب (سیفلیس، هرپس تناسلی، ویروس پاپیلومای انسانی و شانکروئید) می‌شوند که به پوست آسیب زده و آنرا برای ورود ویروس در هرگونه رابطه جنسی محافظت نشده مستعد می‌کند.
سایر بیماری‌های مقاربتی مانند کلامیدیا، سوزاک وتریکومونا که منجر به باز شدن پوست نمی‌شوند، همچنان خطر ابتلا به ویروس را به همراه دارند. چرا که عفونت باعث التهاب در ناحیه تناسلی شده و سلولهای ایمنی به سمت محل التهاب فراخوانده می‌شوند، که هدف ویروس اچ آی وی است.
- استفاده از حلقه واژینال در حین رابطه جنسی
استفاده از حلقه واژینال تنها برای افزایش لذت نیست، بلکه امنیت رابطه نیز افزایش می‌دهد. استفاده از حلقه، اصطکاک بین پوست و کاندوم را کاهش داده و لذت رابطه را زیاد می‌کند و خطر پاره شدن کاندوم درحین رابطه را کاهش می‌دهد.
حلقه‌های سیلیکونی و برپایه آب برای استفاده با کاندومها در زن و مرد مفید است و باعث حفاظت میشود. توجه داشته باشید که حلقه‌های روغنی می‌توانند لاتکس موجود در کاندوم را درخود حل کرده و امنیت رابطه را کاهش دهند، بنابراین نباید باهم استفاده شوند.
- ختنه کردن
ختنه کردن یک روش جراحی کوچک است، که در آن پوست جلوی آلت تناسلی جنس مذکر برداشته میشود. این روش در برخی از فرهنگ‌ها و مذاهب امری رایج است. اخیراً اثبات شده است، که ختنه کردن در پیشگیری از برخی بیماری‌ها مؤثر است.
تحقیقات حاکی از وجود ارتباط بین ختنه کردن و ابتلا به ویروس اچ آی وی است. در افرادی که ختنه انجام داده‌اند، احتمال ابتلا به ویروس در حین رابطه واژینال کمتر است. به همین دلیل سازمان بهداشت جهانی و برخی دولت‌های آفریقایی، انجام داوطلبانه ختنه کردن را برای مردان و پسران توصیه کرده اند.
به خاطر داشته باشید ختنه کردن خطر ابتلا را به طور کامل ازبین نمی برد بلکه میزان ابتلا را کاهش می دهد پس همچنان در حین رابطه جنسی باید از کاندوم استفاده کرد.
حرف آخر دروا
امروزه ابتلا به ویروس به معنای مرگ نیست. با پیشرفت علوم پزشکی و روش‌های پیشگیری میزان عفونت اچ آی وی، ایدز و مرگ‌های ناشی از آن به طور قابل توجهی کاهش یافته است، اما هنوز راه طولانی وجود دارد و سازمان بهداشت جهانی پیش بینی کرده است که هم اکنون در حدود 37 میلیون در سراسر جهان به این ویروس مبتلا هستند. پیشگیری، روش‌های حفاظت شده و انجام تست‌های دوره ای عفونت‌های آمیزشی یک گام اساسی در پیشگیری از این بیماری است.
نظر شما چیست؟