زخم دهانه رحم چیست؟
دهانه رحم یا سرویکس پایین‌ترین قسمت رحم است که به داخل واژن امتداد دارد. خون قاعدگی از این قسمت خارج می‌شود. مانند هر بافت دیگری از بدن، دهانه رحم نیز به دلایل مختلفی می‌تواند دچار التهاب زخم شود. به التهاب دهانه رحم سرویسیت گفته می‌شود. سرویسیت اغلب علائمی ایجاد نمی‌کند، اما در صورت بروز علائمی مانند ترشحات غیر طبیعی واژن، درد به هنگام نزدیکی و التهاب واژن رخ می‌دهد.
سرویسیت بسیار شایع است و پیش بینی می‌شود که نیمی از خانم‌ها در طول زندگی به آن دچار می‌شوند. خانم‌هایی که دارای رفتارهای پرخطر جنسی مانند داشتن شرکای جنسی متعدد هستند بیشتر در معرض ابتلا به زخم یا التهاب دهانه رحم قرار دارند. خانم‌هایی که مبتلا به بیماری‌های آمیزشی هستند یا همسرشان عفونت آمیزشی دارند نیز خطر بالایی برای ابتلا به زخم دهانه رحم دارند.
| رفتارهای پر خطر جنسی مانند داشتن شرکای متعدد جنسی و رابطه محافظت نشده فرد را در معرض زخم دهانه رحم قرار می‌دهد |
شایع ترین علائم زخم دهانه رحم
این نکته را به خاطر بسپارید که برخی خانم‌ها ممکن است هیچ گونه علائمی به نفع التهاب یا زخم دهانه رحم نداشته باشند، اما سرویسیت شدید ممکن است که باعث ترشحات حجیم واژن که به رنگ سبز یا خاکستری به همراه چرک شود. معاینات دوره‌ای زنان به شناسایی و درمان به موقع زخم دهانه رحم کمک بسیاری می کند.
- خارش یا سوزش
- خونریزی یا لکه بینی بین سیکلهای قاعدگی
- درد هنگام نزدیکی
- خونریزی بعد از رابطه جنسی
- درد در حین معاینه
- تکرر ادرار و درد به هنگام دفع ادرار
- ترشحات سفید یا خاکستری به همراه بو
- احساس فشار در لگن
- درد در قسمت تحتانی کمر
- درد شکم
| گاهی برخی خانم‌ها هیچ یک از علائم ذکر شده را ندارند، اما دارای زخم دهانه رحم هستند، پس معاینات دوره‌ای زنان برای همه خانم‌ها به ویژه افرادی که از نظر جنسی فعال هستند ضروری است. |
هشت مورد از شایع‌ترین علت زخم دهانه رحم
شایع‌ترین علت زخم دهانه رحم، عفونت است. عفونتها معمولا از طریق رابطه جنسی انتقال پیدا می‌کنند، اما همیشه هم این طور نیست. سرویسیت حاد معمولا به دلیل عفونت‌های آمیزشی مانند:
- تب خال تناسلی
- عفونت کلامیدیا
- تریکومونازیس
- سوزاک
عفونتی که توسط ویروس پاپیلومای انسانی HPV ایجاد می‌شود باعث التهاب دهانه رحم شده و فرد را مستعد بروز سرطان دهانه رحم می‌کند. همچنین این ویروس می‌تواند سبب تغییر شکل سلول‌های دهانه رحم شده و آنها را به سلول‌های پیش سرطانی تبدیل کند.
- حساسیت به اسپرم کش‌ها یا لاتکس کاندوم
- استفاده از دیافراگم یا کلاهک سرویکس
- حساسیت به مواد به کار رفته در پدهای بهداشتی یا تامپون‌ها
- عفونت باکتریایی واژن
تشخیص زخم دهانه رحم
در صورت داشتن هر یک از علائم ذکر شده در بالا یا داشتن رابطه جنسی پر خطر حتما جهت معاینه لگن به پزشک مراجعه کنید. پزشک با انجام پاپ اسمیر، سلول های دهانه رحم را جمع آوری کرده و از نظر بروز تغییر شکل مورد بررسی قرار می‌دهد. ممکن است حتی بدون داشتن هیچ گونه علامتی پزشک در حین معاینه متوجه التهاب و زخم دهانه رحم شود.
روش‌های مختلفی برای تشخیص سرویسیت یا زخم دهانه رحم وجود دارد که در ادامه به آنها می پردازیم:
- معاینه فیزیکی لگن: معااینه لگن توسط پزشک منجر می گردد که ناهنجاریهای لگن، رحم و دهانه رحم شناخته شود.
- پاپ اسمیر: در این آزمایش پزشک با استفاده از یک سوآپ استریل، سلول های دهانه رحم را جمع اوری کرده و جهت تشخیص تغییرات سلولی یا هرگونه عفونت به آزمایشگاه می فرستد.
- نمونه برداری از دهانه رحم یا کولپوسکوپی: زمانی که نتیجه تست پاپ اسمیر نشان دهنده ناهنجاری یا تغییرات سلولی باشد، انجام این تست ضرورت می‌یابد. در این روش پزشک با استفاده از دستگاه مجهز به میکروسکوپ پیشرفته سلول‌های دهانه رحم را بررسی می‌کند. در حین معاینه چنانچه به مورد مشکوکی برخورد شود از آن نمونه گرفته و جهت بررسی بیشتر به آزمایشگاه ارسال می‌شود. این روش با دقت بسیاری می‌تواند سلول های سرطانی را تشخیص دهد.
- کشت سلول های دهانه رحم: در این روش نمونه از ترشحات دهانه رحم برداشته می‌شود و در زیر میکروسکوپ از نظر عفونت‌های قارچی ، باکتریایی یا سایر عوامل بیماری زا مورد بررسی قرار می‌گیرد..
درمان زخم دهانه رحم
چنانچه علت سرویسیت، واکنش یا حساسیت به مواد به کار رفته در اسپرم کش‌ها یا محصولات بهداشت قاعدگی باشد معمولا نیازی به درمان ندارد. در صورتی که زخم یا التهاب به علت ابتلا به عفونت آمیزشی باشد فرد مبتلا به همراه همسر هر دو باید تحت درمان قرار بگیرند. غالبا درمان با تجویز آنتی بیوتیک انجام می شود. آنتی بیوتیک برای درمان بیماری آمیزشی کلامیدیا، سوزاک یا عفونت باکتریایی واژن مورد استفاده قرار می گیرد.
در صورتی که عامل عفونت ویروس هرپس باشد نیاز به درمان با آنتی ویروس است، درمان قطعی برای هرپس تناسلی وجود ندارد و داروهای آنتی ویروس تنها به بهبود علائم بیماری کمک می‌کنند. حتما تا برطرف شدن کامل عفونت از انجام هرگونه رابطه جنسی خودداری شود.
چنانچه علت التهاب یا زخم دهانه رحم، تغییر شکل سلول‌ها یا پیش سرطانی شدن آنها باشد پزشک ممکن است از روش کرایو سرجری استفاده کند. در این روش سلول‌هایی که تغییر شکل داده یا غیر طبیعی هستند منجمد می‌شوند. معمولا از نیترات نقره جهت فریز کردن استفاده می‌شود.
| چنانچه زخم دهانه رحم به دنبال عفونت آمیزشی رخ دهد، هر دو شریک جنسی همزمان و با هم باید تحت درمان قرار گیرند |
پیشگیری از زخم دهانه رحم
از انجا که علت اصلی و شایع زخم دهانه رحم عفونت است، رعایت نکات بهداشتی در پیشگیری بسیار ضرورت دارد. در ادامه به راهکار هایی جهت رعایت نکات بهداشتی اشاره خواهیم کرد:
- جهت پیشگیری از حساسیت حتما از لباس زیر با الیاف طبیعی مانند پنبه استفاده کنید
- از پوشیدن لباس زیر تنگ و چسبان خودداری کنید
- حتما لباس زیر خود را در مقابل نور خورشید خشک کنید
- برای شستشوی لباس زیر از صابون غیر عطری استفاده کنید
- ترجیحا لباس زیر خود را با دست و بدون ماشین لباسشویی بشویید
- هرگز لباس های زیر خود را همزمان با سایر لباس ها در ماشین لباسشویی قرار ندهید
- به هیچ وجه از وایتکس جهت شستشوی لباس زیر استفاده نکنید، چرا که موجب حساسیت می شود
- حتما در حین رابطه از کاندوم استفاده کنید تا به عفونت های آمیزشی مبتلا نشوید
- در صورت ابتلا به بیماری های آمیزشی فرد و شریک جنسی باید مورد درمان قرار بگیرند
- تا تکمیل دوره ی درمان از انجام هر گونه رابطه جنسی خودداری کنید
- معاینات دوره ای زنان را حتما انجام دهید
- از برقراری رابطه جنسی پرخطر و داشتن شرکای جنسی متعدد خودداری کنید
- پرهیز از انجام دوش واژینال
- عدم استفاده از اسپرم کش یا سایر مواد حساسیت زا
| حتما در صورت ابتلا به عفونت آمیزشی، تا تکمیل دوره ی درمان از داشتن هرگونه رابطه جنسی خودداری کنید |
کلام آخر دروا
التهاب دهانه رحم یا سرویسیت قابل درمان است. توجه کنید که درمان های خانگی یا گیاهی نباید جایگزین درمان دارویی شوند. چنانچه دچار سرویسیت حاد هستید بهتر است زیر نظر یک پزشک یا ماما تحت درمان قرار بگیرید. در صورت شک به سرویسیت حتما جهت معاینه و بررسی به پزشک خود مراجعه کنید. رعایت نکات بهداشتی و رابطه جنسی امن در پیشگیری از زخم دهانه رحم بسیار حائز اهمیت است.
نظر شما چیست؟